Een sociaal verhaal

Ik heb nu ruim een maand doorgebracht in Jumla, dus het lijkt me tijd worden om eens wat meer te vertellen over de cultuur enzo. Een verhaal over mn onderzoek komt nog wel een keer.

het kaste-systeem

Wat jullie eerst moeten weten is dat in Nepal het kaste-systeem nog zeer aanwezig is. Ondanks dat het officieel in 1990 'al' verboden is om te discrimineren tegen de onaanraakbaren is er nog weinig veranderd. Het Maoistische conflict komt daar ook grotendeels uit voort (in combinatie met samenhangende sociale ongelijkheid). (Het conflict was hier trouwens in de Mid-Western Development Region het meest intens, aangezien hier ook enorm veel arme mensen wonen).

Afijn, het kaste-systeem is ENORM complex, dus we moeten het even drastisch versimpelen. De hogere kastes zijn Brahmin ('priesters'), dan Thakuri, dan Chettri ('krijgers') en helemaal onderaan heb je de Dalit (onaanraakbaren) en Janajati (de verzamelterm voor etnische minderheden in de bergen). De discriminatie komt er vaak op neer dat de hogere kastes, dus Brahmin t/m Chettri, de lage kastes van openbare watertaps weren, en dat men niet op dezelfde mat mag zitten.

rein/onrein

Een ander opmerkelijk cultureel aspect is het idee van het 'onrein' maken van voedsel of water als het door iemand anders aangeraakt wordt. Als ik bijvoorbeeld met mijn lepel iets uit een gemeenschappelijke pan schep, is meteen alles onrein en kan t weggegooid worden (in principe althans). Hetzelfde geldt voor water drinken - er staan vaak waterkannen op tafel waar iedereen uit kan drinken, maar dat moet dus door de kan boven je mond te houden en het naar binnen te gieten. Dat vergt wel enige oefening - ik kom nog regelmatig 'thuis' met een nat shirt hoor!

Terwijl je dus aan de ene kant dit idee van reinheid hebt mbt eten, is het Nederlandse idee van schoon/reinheid nog wel een heel ander verhaal natuurlijk.

poep en pies

Zoals ik al eerder meldde staat Jumla bekend om de "unsanitary lifestyle, poor health and hygiene, and general infestation by flies" en de open defecation, maw het wild-poepen en plassen. SNV werkt ook aan de verbetering hiervan en hebben er een mooi filmpje van gemaakt. Zo krijgen jullie ook even een beter beeld van mijn onderzoekslocatie.

samenwerken

Ondanks het kaste-systeem is er toch nog zoiets als 'social capital', want vrijwel iedereen geeft aan dat buren en familieleden helpen op het land in de drukke periodes zoals tijdens het oogsten. Daarnaast zijn er ook dorpjes, zoals Urthu, waar het hele dorp samenwerkt om electriciteit te kunnen krijgen. Elke dag komt er van elk huishouden tenminste één persoon opdagen om een kanaaltje te bouwen die een kleine hydro-powerplant van water moet voorzien. Ze worden hier dus niet voor betaald, maar werken gratis zodat straks iedereen stroom kan hebben. Daarnaast moet elk huishouden nog eens 5,000 Rs neertellen zodat ze straks ook daadwerkelijk zo'n generator kunnen kopen die de stroom gaat leveren. Een behoorlijke prestatie voor zo'n arm dorp, waar mensen hun tijd echt wel nodig hebben om hun eigen land te bewerken!

hier werkt men aan het kanaal

huizen

De mensen in Jumla wonen meestal in traditionele huizen met een plat dak, een soort onderkomen dat blijkbaar vrij uniek is voor Nepal (is mij verteld). Elk huis heeft dezelfde indeling: op de begane grond leeft het vee en bewaren ze de appels (ja lekkere combi). Op de eerste verdieping leven de mensen zelf. Als je op bezoek komt zit je over het algemeen lekker op het dak in de zon, ideaal! Daar is het in principe natuurlijk niet voor bedoeld: omdat de regio zo bergachtig is, is het vlakke land behoorlijk schaars. Men bouwt daarom de huizen sowieso al op de hellingen, en maakt vervolgens het dak plat zodat het gebruikt kan worden voor het drogen van gewassen of zaden. Zo wordt er dus behoorlijk wat ruimte bespaard.

zo'n trapje opklauteren is nog niet zo makkelijk

zo'n typische woning hier: onderaan t vee, 1e verdieping de mensen

in huis: lekker een kopje thee zetten. Deze mensen hebben een Improved Cooking Stove, waardoor de (meeste) rook door die pijp naar buiten kan in plaats van zich in t huis te verzamelen.

veiligheid

Over het algemeen verzekert iedereen me dat Nepal hartstikke veilig is en de mensen heel vriendelijk. Toch wordt me door dezelfde mensen ook op het hart gedrukt niet naar buiten te gaan s avonds in t donker, omdat de mensen beginnen te drinken rond 5 uur en er nogal eens incidenten plaats vinden. Zo werd er bijvoorbeeld een paar weken geleden nog iemand vermoord door een groep dronken buren, wat waarschijnlijk iets te maken had met t feit dat hier ook behoorlijk veel gegokt wordt.

Het heft wordt hier sowieso nogal vaak in eigen hand genomen. Dit komt voort uit het volledige gebrek aan vertrouwen in politie en justitie. Iedereen is immers om te kopen. Er staat regelmatig in de krant dat een dorp de weg heeft geblokkeerd die door t dorp loopt omdat een buitenstaander iemand heeft aangereden (die vervolgens ook altijd doorrijden, zo lijkt t). Ze heropenen de weg dan niet voordat er compensatie voor t dorp en de slachtoffers is betaald. Opzich is het niet eens opmerkelijk dat de daders doorrijden, want ze weten dondersgoed wat er gebeurt als ze netjes op de politie blijven wachten.

Zo liep ik bijvoorbeeld gisteren over de doorgaande weg toen er opeens een motorrijder aan kwam scheuren, die weer werd gevolgd door een razende meute mensen met stenen in hun hand. De reden dat ze deze motorrijder ter plekke wilden stenigen was dat hij zojuist een kind had aangereden op die weg.

hier brouwen ze rakshi voor de deur, een lokale drank van rijst of gierst

oma wordt ondergepiest

veel mannen zijn gedurende de dag lekker wol aan t spinnen

buffels, stieren en ossen zijn essentieel - zowel voor de mest als voor het ploegen